Waterkeringenbeheer
Introductie[bewerken]
Binnen het waterschap is waterveiligheid één van de primaire bedrijfsfuncties. Deze bedrijfsfunctie zorgt ervoor dat de kerntaak "droge voeten" kan worden uitgevoerd en Nederland door middel van dijken en waterkeringen tegen overstromingen is beschermd.
Waterschappen hebben de verantwoordelijkheid om dijken, duinen en andere waterkeringen te beheren en te onderhouden. Deze waterkeringen vormen een essentiële barrière tegen het binnenstromen van zeewater of overtollig rivierwater. Door regelmatig inspecties, onderhoudswerkzaamheden en eventuele versterkingen uit te voeren, zorgen waterschappen ervoor dat de waterkeringen voldoen aan de gestelde veiligheidsnormen. Dit draagt bij aan de bescherming van mensenlevens, infrastructuur en waardevolle landbouwgronden die zich in lagergelegen gebieden bevinden. Bovendien dragen goed onderhouden en effectieve waterkeringen bij aan het behoud van natuurlijke habitats en het behoud van waardevolle ecosystemen, wat ook belangrijk is voor de biodiversiteit en het welzijn van de samenleving.
Organisatielaag Waterkeringenbeheer[bewerken]
De bedrijfsfunctie waterkeringenbeheer is onderverdeeld in vier subfuncties. Per subfunctie is een werkproces beschikbaar.
Bedrijfsproces: Bouwen en inrichten waterkeringassets[bewerken]
Onder bouwen en inrichten waterkering wordt verstaan: het ontwerpen en aanleggen of versterken van een waterkering. (Het tijdig uit laten voeren van vernieuwingen van waterkeringen.)
Aanleidingen om een waterkering te bouwen en in te richten, kunnen zijn:
Wijzigingen van beleid, bijvoorbeeld nieuwe normen die worden vastgesteld, waardoor een bestaande waterkering niet meer voldoet. Nieuwe (technische) inzichten, bijvoorbeeld nieuwe rekenregels voor bepaalde faalmechanismes zoals piping. Hierdoor moet een waterkering worden voorzien van bijvoorbeeld een extra berm of scherm
Bedrijfsproces: Monitoren waterkeringassets[bewerken]
Onder monitoren waterkering wordt verstaan: het beoordelen of toetsen van de waterkering en rapporteren over de staat van de waterkering.
NB: Het inspecteren wordt beschreven in Onderhoud waterkering.
Aanleidingen om een waterkering te monitoren, kunnen zijn:
Wettelijke regelingen/Provinciale regeling; Uitkomsten van een eerdere beoordeling / toetsing; Bestuurlijke uitgangspunten.
N.B. momenteel (anno 2021) wordt voor een primaire waterkering de (in de wet opgenomen) term “beoordeling” gebruikt; voor een regionale waterkering wordt vaak gebruikt gemaakt van de (in een provinciale verordening opgenomen) term “toetsing”. Feitelijk word hiermee dezelfde activiteit bedoeld.
Bedrijfsproces: Onderhouden waterkeringassets[bewerken]
Onder onderhouden waterkering wordt verstaan: het onderhouden van een waterkering en tevens het inspecteren van een waterkering en daarbij het tijdig uit laten voeren van maatregelen die de kwaliteit van de waterkeringen op peil houden of brengen.
Aanleidingen om een waterkering te onderhouden kunnen zijn:
- Een onderhoudsplan (om het onderhouden van een waterkering te starten);
- Een inspectieplan (om het inspecteren van een waterkering te starten).
Bedrijfsproces: Bedienen waterkeringassets[bewerken]
Onder bedienen waterkering wordt verstaan: het operationeel in bedrijf houden van de waterkering en de daarin opgenomen kunstwerken.
Aanleidingen om een waterkering te bedienen kunnen zijn:
- Optreden van hoogwater. Hierbij moeten bijvoorbeeld kunstwerken en tijdelijke waterkeringen dichtgezet worden.
- Jaarlijkse test van de waterkeringen om te bepalen of deze nog naar behoren functioneren.
Informatielaag Waterkeringenbeheer[bewerken]
Bedrijfsobjecten zijn objecten binnen waterveiligheid waarvan we gegevens willen vastleggen. Zoals van een fysiek object (asset, dijk, stuw), een gebeurtenis (een inspectie) of een vastgelegde relatie (contract).Dit betreft een eerste uitwerking.
WILMA, de IT referentiearchitectuur voor de waterschappen, bevat per bedrijfsfunctie (in dit geval waterkeringbeheer) een laag met applicaties en software-instrumenten waar men gebruik van kan maken.
Applicatielaag Waterkeringenbeheer[bewerken]
In de applicatielaag worden applicatiefuncties en applicaties onderscheiden. De applicatie is het instrument dat gebruikt wordt om de bijbehorende taak of handeling, de applicatiefunctie, mee te verrichten. Bijvoorbeeld in het geval van een waterkering: de gebiedsbeheerder inspecteert de dijk en wil de toestand van de dijk registreren. De applicatiefunctie is dan toestandsregistratie; deze biedt de mogelijkheid voor het registreren (het beoordelen en opslaan (vastleggen) van de toestand van onderdelen van de waterkering, zoals grasmat, asfalt bekleding, graafschade). Een applicatie die deze applicatiefunctie ondersteunt is bijvoorbeeld Digispectie. Voor een overzicht van applicaties die bij waterschappen in gebruik zijn kan de Wilma Softwarecatalogus worden geraadpleegd.
Applicatiefuncties[bewerken]
Hieronder wordt per bedrijfssubfunctie voor waterkeringenbeheer een overzicht getoond van de applicatiefuncties die van toepassing zijn voor het uitvoeren van de functie.
Informatiestromen tussen applicatie- en bedrijfsfuncties[bewerken]
Applicaties staan vaak niet op zichzelf; er stroomt informatie tussen de applicaties. Dit is te visualiseren middels zogenaamde data-flow diagrams. Hierin is ook te tonen wat voor informatie er uit de organisatie naar buiten stroomt, voor bijvoorbeeld externe rapportages of informatieketens.
Data-flow diagram "Bedienen en Onderhouden"[bewerken]