Omgevingswet

Dit thema wordt beheerd door de expertgroep WILMA / Omgevingswet.
Het beheer is een inspanning die van “alle kanten moet komen". De kennis en ervaring met de Omgevingswet willen we immers makkelijk delen tussen de Waterschappen. Het is daarbij van belang dat zo veel mogelijk collega’s een steentje bijdragen aan het geheel. Wat de één aan informatie verzamelt kan aan allen worden doorgegeven. Daarmee wordt een ieder van ons ontlast bij het uitzoeken van allerlei aspecten van de Omgevingswet.
Het aanleveren van inhoud kan iedereen doen, het verwerken ervan in de wiki gebeurt door Gert Kuivenhoven (mailto:gert.kuivenhoven@rijnland.net), Sjef Wierink (mailto:SWierink@Vallei-Veluwe.nl) en Michel Zwart (mailto:m.zwart@hhnk.nl) en een ieder die zich bij hen wil aansluiten 😊.
ACTIE WILMA Beheer - linkje opnemen naar de WILMA pagina waar is aangegeven wat het beheer inhoud qua werkzaamheden e.d.

OPROEP

ALS JE ARCHITECT BENT BIJ EEN WATERSCHAP EN BETROKKEN BENT BIJ DE OMGEVINGSWET, NEEM DAN AUB EVEN CONTACT MET ONS OP, ZODAT WE JOUW ERVARINGEN KUNNEN DELEN MET COLLEGA'S !

Het thema Omgevingswet is nog in opbouw. We hebben al enkele besprekingen gehad (op 9 februari en 8 april 2019), maar er is nog veel te doen. We hebben het volgende voor ogen:

1. Regulier de expertgroep WILMA / Omgevingswet bij elkaar laten komen om het thema actueel te laten houden. Komend jaar liefst nog 1 a 2 keer, daarna zal het meer 1 a 2 keer per jaar worden. ACTIE WILMA Beheer
2. De (tussen)resultaten van de lopende initiatieven aan Omgevingswet verbinden (indien relevant). Denk hierbij in elk geval aan de zaken die worden opgeleverd door TROWA en EA. Maar ook de aspecten van Omgevingswet waar vanuit GEMMA aan wordt gewerkt.
3. Landelijke ontwikkelingen van Omgevingswet volgen. We zorgen voor een abonnement op de Nieuwsbrief van Omgevingswet. Enkele leden van de expertgroep Omgevingswet zullen deze brieven doornemen om te bepalen welke aspecten relevant zijn voor de Waterschappen en we zullen zo nodig de wiki daarmee actualiseren.
4. De voortgang van de aansluiting van de Waterschappen op de DSO-LV in kaart brengen. We visualiseren dat bv elk kwartaal met een “barometer” op enkele meetpunten en we nemen daar een korte toelichtende tekst bij op.

Inleiding Omgevingswet

De Omgevingswet brengt burgers en bedrijven meer duidelijkheid en gemak voor het (laten) aanpassen van onze leefomgeving. Algemene informatie over (de invoering van) de Omgevingswet is te lezen via rijksoverheid.nl/omgevingswet en omgevingsportaal.nl Op deze 2 informatiesites van de Omgevingswet wordt weinig gezegd over de manier waarop het werken met architectuur kan worden ingezet bij die veranderingen c.q. hoe het samenhangt met projecten en projectportfolio-management. Wel worden op de 2 sites diverse aspecten belicht die ook bij het werken met architectuur aan de orde komen, zoals de betrokken organisaties, de (gemeenschappelijke) processen en daarbij benodigde gegevens en informatiesystemen.

In de WILMA geven we daarom een overzicht hoe je met architectuur (de invoering van) de Omgevingswet kunt ondersteunen c.q. versnellen. Pragmatisch en toegespitst op de Waterschappen. We beschouwen daartoe de Landelijke Voorziening van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO-LV) en de aansluiting daarop vanuit een Enterprise Architectuur van een Waterschap.

Architectuur van de Omgevingswet: DSO-LV

Vanuit de Omgevingswet is met name de architectuur van Landelijke Voorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO-LV) van belang: dat is de basis voor de samenwerking tussen de betrokken organisaties, waaronder dus ook een Waterschap. De architectuur van de DSO-LV is te vinden via: aandeslagmetdeomgevingswet.nl De architectuuruitwerking van de DSO-LV is recent geactualiseerd: Doelarchitectuur DSO-LV v3.10 (25-2-2019) We zien dat in deze versie de NORA meer expliciet is toegepast en dat ook de Afgeleide Principes van de NORA meer zijn uitgewerkt. Het werken vanuit pdf’s is echter niet het meest handig voor architecten. Het zou helpen als van grote Nationale programma’s (zoals bv Omgevingswet) de architectuur wordt uitgewerkt in een wiki zoals de NORA, opdat andere architecturen, zoals de WILMA, daar direct her-gebruik van kunnen maken en (overheids)organisaties er optimaal op kunnen aansluiten. ACTIE NORA Beheer (Eric Brouwer) gaat samen met de Business Liaison Architect (BLA) van de Omgevingswet (Paul de Frankrijker) na of dat voor de architectuur van de DSO-LV mogelijk is.

Het idee was om de architectuur DSO-LV volgens het vijflaagsmodel van de NORA uit te werken en om te zetten naar wiki-teksten en dan na te gaan hoe de architectuur van Waterschappen daarop past. Vanuit de gemeenten is zo’n zelfde exercitie uitgevoerd. Daardoor kunnen we nu slim her-gebruik maken van teksten die reeds beschikbaar zijn in de GEMMA: thema Omgevingswet

Ook is nog een handvat beschikbaar voor Bevoegd Gezag: aansluiteisen (pdf)

Eventuele uitleg kan je krijgen via de Business Liaison Architect (BLA) van de Omgevingswet: Paul de Frankrijker, mailto:pauldedigitect@gmail.com

Aansluiting EA op de DSO-LV

Als de architectuur van de DSO-LV eenzelfde beschrijvingsstructuur volgt als de Enterprise Architectuur (EA) van een Waterschap, dan zijn die beide architecturen eenvoudig met elkaar te vergelijken en af te stemmen. Gezien de architectuur van de DSO-LV op hoofdlijnen het NORA vijflaagsmodel volgt, zou het handig zijn als volgens datzelfde vijflaagsmodel een “referentie architectuur” beschikbaar is van een Waterschap. Daarmee komt voor een Waterschap tevens zicht op de aspecten die voor hen nog onvoldoende zijn ingevuld om aan te sluiten op de DSO-LV. Zo'n referentie-architectuur blijkt echter niet beschikbaar te zijn.

Roel van Geene van HWH is aan de slag met een werkgroep die WILMA / Enterprise Architectuur actualiseert. Dat doen ze door slim her-gebruik te maken van (tussen)resultaten van diverse projecten. Ze richten zich daarbij vooral op (het beheer van) de generieke zaken in de WILMA, opbouwend vanuit thema’s. Mail dd. 21feb19 met presentatie over de WILMA en Excel-overzicht met GEMMA- en NORA-elementen. Afgesproken is dat beide groepen zullen samenwerken en dat we vanuit de Omgevingswet het liefst zien dat processen en bedrijfsfuncties in de WILMA worden opgenomen die we voor de Omgevingswet kunnen hergebruiken. De beschrijvingen daarvoor zullen we hen aanleveren. ACTIE De expertgroep WILMA / Omgevingswet zal nog bespreken wie dat gaan doen en wanneer.

Verder maken we voor de EA gebruik van de architectuuruitwerking zoals die is opgeleverd vanuit UIVO-W:

• checklist van UIVO-w (pdf) met
• bijlage (pdf)

Ga na welke scope c.q. ambitieniveau jouw waterschap kiest.
Het management van de betrokken organisaties is vanuit de Omgevingswet gevraagd een plan van aanpak te maken: een routeplanner waarmee je de invoering van de Omgevingswet in jouw organisatie kunt regelen. Zie de routeplanners voor Waterschappen op routekaart anders werken voor waterschappen.pdf Is dat plan van aanpak er al voor jouw Waterschap? Probeer dan contact op te bouwen met de verantwoordelijke daarvoor en ga vanuit het perspectief architectuur helpen die scope zo helder mogelijk te krijgen. Laat de Enterprise Architectuur van jouw Waterschap mede leidend zijn voor het plan om de Omgevingswet in te voeren !

Bedrijfsprocessen Waterschap afstemmen op Ketenprocessen DSO-LV

Als 1e stap daartoe gaan we de procesbeschrijvingen met elkaar vergelijken. Voor de DSO-LV zijn de volgende ketenprocessen onderkend: 1. Beleid en plannen 2. Vergunningverlening en 3. Data en informatie. De beschrijvingen daarvan zijn opgenomen in de Doelarchitectuur. Voor onderdelen is zelfs al een Zaaktypecatalogus uitgewerkt. In Q1/Q2 2019 realiseert de DSO-LV een samenwerkingsfunctionaliteit voor de afhandeling van een vergunningsaanvraag. Op termijn kan een Waterschap die functionaliteit gaan gebruiken in plaats van de eigen interne afhandeling zoals die nu verloopt. NB. De regievoering van een aanvraag bij de DSO-LV is van belang in geval die aanvraag leidt tot diverse “deel-aanvragen” bij betrokken organisaties (bevoegd-gezagen). Dit is opgenomen in het proces-ontwerp van de DSO-LV.

De bedrijfsprocessen van de Waterschappen raken op diverse plekken de DSO-LV. Wouter Lagendijk, Alex Ebberink en Gert Kuivenhoven hebben afbeeldingen daarvan gemaakt. Bij de processen van een Waterschap kan je denken aan:

• HDSR -> HDSR Bedrijfsfunctiemodel 2019
• Rivierenland -> Proceskaart WSRL.pdf
• WDOD -> schema primaire bedrijfsfuncties / primaire bedrijfsprocessen naar bedrijfsfunctie
• de ‘good old’ WIA: Procesarchitectuur

Deze WIA-processen in de WILMA zijn input geweest bij het interbestuurlijk overleg over de Omgevingswet (UIVO), waar de ketenprocessen van de Omgevingswet zijn bepaald. Deze ketenprocessen worden momenteel uitgewerkt in een interbestuurlijke werkverband PICO. De uitwerkingen staan op een Pleio-site, samen met de documentatie van UIVO.

De UIVO-W (uitwerkingen voor de Waterschappen) heeft eigen Sharepoint-site bij HWH: Omgevingswet Daarin kun je ook de zaaktypen en PDC vinden die voortkwamen uit UIVO-I.

Om de processen van de Waterschappen af te stemmen op de ketenprocessen van de Omgevingswet kunnen we waarschijnlijk ook her-gebruik maken van de overzichten die gemeenten hebben gemaakt voor de aansluiting op de Omgevingswet: Bedrijfsprocessen Omgevingswet

Een aandachtspunt is nog het niveau waarop wordt afgestemd: proces-niveau of bedrijfsfunctie-niveau. Dat zal nog nader worden bepaald, mede in overleg met Roel van Geene en de groep die de bedrijfsfuncties c.q. processen in de WILMA gaan opnemen. ACTIE De expertgroep WILMA / Omgevingswet zal een voorzet doen voor de processen en bedrijfsfuncties die nodig zijn.

Informatiemodel Waterschap afstemmen op Informatiemodel DSO-LV

Als 1e stap daartoe gaan we de informatieobjecten met elkaar vergelijken. Voor de DSO-LV zijn de relevante informatie-objecten opgenomen in de Doelarchitectuur.

Bij de informatie-objecten van een Waterschap kan je denken aan:

• Rivierenland – Bedrijfsinformatieobjectenmodel (BOM),
• Dat wat al in de WILMA is opgenomen: Bedrijfsobjectmodel
• Vanuit de TROWA wordt gewerkt aan een Informatiemodel en een Begrippenlijst gericht op de Waterschappen. Het is nu nog gericht op de DSO, maar die resultaten moeten ook nog gaan passen op de architectuur voor de Waterschappen, met name bij de Informatielaag. Een punt dat hier speelt is, dat bij de Stelselcatalogus van de Omgevingswet het blijkbaar mogelijk is dat deelnemende organisaties hun eigen begrippen toevoegen, zonder dat daar een gemeenschappelijk regie op wordt gevoerd. Hierdoor ontstaan homoniemen en synoniemen, zonder dat de context ervan te duiden is. Dit behoeft aandacht van de expertgroep WILMA / Omgevingswet.

Ook hier kunnen we waarschijnlijk her-gebruik maken van de overzichten die gemeenten hebben gemaakt: Bedrijfsobjecten Omgevingswet ACTIE Bij voorkeur zou elk Waterschap nagaan waar het verschil zit tussen het BOM van een Waterschap en het BOM van de DSO.

Welke rol krijgt de CDL in dit geheel?

Wat kan een Waterschap via de CDL aanleveren aan de DSO-LV en vice versa? En wat niet? De CDL als geheel is een bouwsteen, ter ontsluiting van de gegevens naar het DSO. Niet duidelijk is of dat ook geldt voor het ontvangen van gegevens vanuit de DSO. De CDL is echter meer dan een koppelvlak: het is een connector waar je gegevens ook mee kunt vertalen en controles kunt uitvoeren. Mogelijk zijn er nog andere koppelvlakken mogelijk, zoals voor communicatie over Zaakgericht Werken? Er schijnt een nieuwe visie op de CDL te zijn opgesteld vanuit het project “Data Delen”. De architectuur ervan zal op de WILMA worden aangepast door de projectgroep. De CDL put uit de Damo’s (waterkeringen en watersystemen). ACTIE Bertjan Kaan neemt bovenstaande vraagstukken mee naar de TROWA.

Overzicht aansluiting op de DSO-LV

Alle Waterschappen krijgen te maken met de Omgevingswet en jouw collega (enterprise) architecten staan dus voor hetzelfde vraagstuk. Hoe ver een ieder is met de aansluiting op het DSO-LV, verschilt per Waterschap. Slechts enkelen kunnen binnen hun Waterschap terugvallen op een Enterprise Architectuur. Het lijkt dat Rijnland daar al het meest ver in is, gevolgd door Zuiderzeeland. De overige betrokken Waterschappen, Brabantse Delta, Hollands Noorderkwartier, Delfland, Vallei Veluwe, Limburg en Noorderzijlvest, hebben doorgaans wel diverse onderdelen van de EA, zoals Business processen, Informatiemodel en Applicatielandschap, maar voeren daar nog geen integraal beheer op uit. Paul de Frankrijker heeft, als Business Liaison Architect (BLA) vanuit de Omgevingswet, redelijk goed zicht op de status van de (architectuur)aansluiting vanuit elk Waterschap. Je kunt met hem dus in gesprek gaan om je eigen beeld te vergelijken met het beeld dat ze bij het Programma Omgevingswet over jouw Waterschap hebben !

Het is natuurlijk ook mogelijk om zelf in beeld te brengen hoe ver jouw Waterschap is, zodat anderen contact met je kunnen opnemen, of jij met hen. Vermeld dan bv de volgende gegevens hieronder:

1. Waterschap
2. Stand van zaken (nog te beginnen, PvA opgesteld, EA IST in kaart gebracht, EA SOLL in kaart gebracht, PSA’s enz.)
3. Contactpersoon (naam, email, tel)

Voorbeelden uit de praktijk

De WILMA is formeel een referentie-architectuur: een voorbeeld (referentie) voor de Enterprise Architectuur van een waterschap. Het geeft daarmee ook de mogelijkheid om de Enterprise Architecturen van de waterschappen meer op elkaar af te stemmen en de WILMA te laten groeien van referentie-architectuur naar de feitelijke architectuur. Met name voor de aspecten die de waterschappen met elkaar gemeen hebben. Bijvoorbeeld zoals de bouwstenen van de GDI dat zijn voor alle overheden en daarom in de NORA zijn opgenomen. Het ontdekken van die gemeenschappelijke aspecten wordt versneld door het delen van elkaars Enterprise Architecturen. Je kunt dan feitelijk met elkaar “meekijken en meedenken”.

• Welk zicht hebben de waterschappen op elkaars Enterprise Architecturen?
• Is dat ergens omschreven?
• Waar worden die Enterprise Architecturen met elkaar gedeeld?

Relevante documentatie

Met Paul de Frankrijker is afgesproken dat hij de WILMA kan gebruiken als “kapstok” voor informatie vanuit de DSO-LV die relevant is voor de Waterschappen. Hij heeft al aangegeven de uitkomsten van het overleg met de andere Business Liaison Architecten (BLA’s) op de WILMA / Omgevingswet te zullen plaatsen.

Een overzicht is gemaakt van relevante documenten uit "het archief" van Paul de Frankrijker: Architectuurdocumenten voor de Omgevingswet

De wens is om enige structuur en uitleg hierbij op te nemen, bij voorbeeld over de status van een document en de historische context van het geheel. ACTIE Paul de Frankrijker zal worden gevraagd om dat samen met Paul van der Weerd op te pakken.