Organisatorische laag Omgevingswet

PDCA-cyclus Omgevingswet[bewerken]

PDCA staat voor (1)Plan, (2)Do, (3)Check en (4)Act. Deze stappen vormen samen de PDCA-cyclus die door Deming is bedacht.

1. Plan gaat over de visie en het vaststellen van beleid met duidelijke doelen;
2. Do gaat over het uitvoeren van dat beleid;
3. Check betreft het evalueren van dit beleid, en;
4. Act is bedoeld om bij te sturen middels de acties die uit de evaluatie volgen.

In onderstaande PDCA-cyclus van de omgevingswet zie je precies welke onderwerpen en instrumenten beschikbaar zijn om deze cyclus succesvol vorm te geven.

Referentiemodel Organisatorische Laag[bewerken]

Deze laag bevat alle producten en diensten van de overheid en de processen en organisaties die hierbij betrokken zijn. Hieronder valt ook de manier waarop binnen de eigen organisatie producten en diensten geproduceerd worden.

Producten en Diensten[bewerken]

Vanuit de bedrijfsprocessen uit de Omgevingswet worden verschillende producten en diensten geleverd, aan verschillende klantgroepen. De visualisatie hieronder toont:

welke producten en diensten gerealiseerd worden
welke rollen betrokken zijn bij de realisatie
welke klantgroepen deze producten en diensten af kunnen nemen

Actoren en Rollen[bewerken]

Bij het inrichten van processen is de verdeling van verantwoordelijkheden van groot belang. In de architectuur maken we onderscheid tussen actoren en rollen. Actoren vertegenwoordigen (rechts)personen en organisatorische eenheden, rollen representeren verantwoordelijkheden. Rollen kunnen worden toegekend aan actoren maar hebben overigens geen directe relatie met de organisatie-indeling.

Het onderkennen van met name rollen is belangrijk omdat dat ons helpt bij het inrichten van processen, bijvoorbeeld:

bij het gescheiden houden van conflicterende verantwoordelijkheden. Het onderkennen van verschillende rollen is op zich niet voldoende, het moet ook duidelijk zijn dat de betreffende rollen niet door dezelfde persoon of functie mogen worden vervuld.
bij het herkennen van vergelijkbare rollen in verschillende processen. Vergelijkbare rollen kunnen wellicht aan dezelfde actor (bijvoorbeeld een medewerker) toegewezen worden, of een gedeeld competentieprofiel hebben.
bij het samenstellen van processen en deelprocessen uit processtappen. Een processtap wordt in beginsel uitgevoerd door één rol.

In de architectuur onderkennen we referentierollen als hulpmiddel voor waterschappen. In de processen en bij zaakgericht werken gebruiken we die referentierollen maar het staat waterschappen vrij om in de eigen organisatie aanvullende of afwijkende rollen te onderkennen.

Onderstaande figuur toont een overzicht van de belangrijkste actoren en rollen binnen de waterschappen, met betrekking tot de Omgevingswet.

Bedrijfsprocesinteracties[bewerken]

Door de invoering van de Omgevingswet zal een groot aantal bedrijfsprocessen aangepast moeten worden. Ter ondersteuning is een interbestuurlijk afgestemd processenmodel beschikbaar waarin deze processen en hun onderlinge samenhang worden weergegeven. Onderstaande figuur toont het processenmodel. Klik op een proces voor meer informatie.

Samenhang van bedrijfsprocessen[bewerken]

De samenhang tussen de bedrijfsprocessen is in de figuur weergegeven met genummerde relaties:

Relatietype	Vanaf	Label	Naar
Een vastgestelde omgevingsvisie vormt een richtinggevend kader voor het wijzigen van het omgevingsplan of -verordening.	Ontwikkelen omgevingsvisie	01	Wijzigen verordening/plan/legger/peilbesluit
Een vastgestelde omgevingsvisie vormt een richtinggevend kader voor het ontwikkelen van een omgevingsprogramma.	Ontwikkelen omgevingsvisie	02	Ontwikkelen waterbeheerprogramma
Om de doelen die vastgesteld zijn in omgevingsplan of -verordening te bereiken kan een programmatische aanpak gewenst zijn. Die aanpak wordt dan beschreven in een omgevingsprogramma.	Wijzigen verordening/plan/legger/peilbesluit	03	Ontwikkelen waterbeheerprogramma
Door het Rijk vastgestelde AMVB’s en het Omgevingsbesluit zijn kaderstellend bij de het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s, projectbesluiten en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten.	Ontwikkelen AMvB’s en Omgevingsregeling	04	Beleids- en planvorming
Ook beleidsdoorwerkende besluiten vormen kaderstellende input voor het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten.	Instrueren ander bestuursorgaan	06	Wijzigen verordening/plan/legger/peilbesluit
Ook beleidsdoorwerkende besluiten vormen kaderstellende input voor het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten.	Instrueren ander bestuursorgaan	06	Ontwikkelen waterbeheerprogramma
Ook beschikbaargestelde brondata kan aanleiding vormen voor het stellen van vragen.	Gegevensmanagement	08	Voorlichten en beantwoorden vragen
Wijzigen van informatie over objecten in de fysieke leefomgeving vormt aanleiding voor het proactief aanleveren (van die wijzigingen) aan informatiehuizen.	Beheren informatie over objecten	09	Aanleveren brondata
Op beschikbaargestelde brondata kunnen terugmeldingen komen die behandeld moeten worden.	Aanleveren brondata	10	Behandelen terugmelding
Uit de behandeling van een terugmelding kan volgen dat de gerelateerde objectinformatie aangepast moet worden.	Behandelen terugmelding	11	Beheren informatie over objecten
Omgevingsplan of -verordening, (indirect) omgevingsvisie en (deels indirect) omgevingsprogramma’s zijn kaderstellend voor (het verkennen en vergunnen van) initiatieven in de fysieke leefomgeving.	Beleid en architectuur	12	Vergunningverlening
Uit het verkennen van een initiatief kan volgen dat de initiatiefnemer kan volstaan met het doen van een melding van de voorgenomen activiteit.	Verkennen initiatief	13	Behandelen melding activiteit
Uit het verkennen van een initiatief kan volgen dat een vergunning moet worden aangevraagd, waarbij eventueel een afwijkende omgevingsactiviteit wordt vergund.	Verkennen initiatief	14	Behandelen vergunningaanvraag
Bij het behandelen van een melding kan blijken dat toch een vergunningaanvraag nodig is. Het omgekeerde is overigens ook mogelijk.	Behandelen melding activiteit	15	Behandelen vergunningaanvraag
Uit de verkenning of vergunningsprocedure kan volgen dat aanpassing van de kaders (m.n. omgevingsplan of -verordening) gewenst is om het initiatief mogelijk te maken.	Vergunningverlening	16	Beleid en architectuur
Meldingen van een activiteit en verleende (of geweigerde) vergunningen vormen aanleiding tot toezicht en handhaving.	Vergunningverlening	17	Handhaving
Het melden van overlast c.q. doen van een handhavingsverzoek kan voor de gemeente aanleiding zijn tot opsporen wanneer strafbare feiten worden vermoed.	Behandelen melding incident	18	Opsporen overtredingen
Het melden van overlast c.q. doen van een handhavingsverzoek kan voor de gemeente aanleiding zijn tot (extra) toezichthouden.	Behandelen melding incident	19	Toezichthouden
Het toezichthouden kan leiden tot opsporen als er sprake lijkt van strafbare feiten.	Toezichthouden	20	Opsporen overtredingen
Het toezichthouden kan leiden tot het opleggen van een sanctie als strijdigheid met regels/vergunningen wordt geconstateerd.	Toezichthouden	21	Opleggen sanctie
Het opleggen van een sanctie kan leiden tot het toepassen van de sanctie als tijdens het toezicht is gebleken dat de overtreding niet is opgeheven na het opleggen.	Opleggen sanctie	22	Toepassen sanctie
Het opleggen van een sanctie kan aanleiding zijn tot (versterkt) toezichthouden ter controle of de overtreding wordt opgeheven, met name bij formele handhavingsbesluiten.	Opleggen sanctie	23	Toezichthouden
Het toepassen van een sanctie kan aanleiding zijn tot (versterkt) toezichthouden om vast te stellen of de overtreding is opgeheven of een nieuwe sanctie moet opgelegd.	Toepassen sanctie	24	Toezichthouden
Het opleggen van een sanctie is een formeel besluit en staat open voor bezwaar en/of beroep.	Opleggen sanctie	25	Afhandeling juridische zaken
Het verlenen of weigeren van een vergunning, en het opleggen van maatwerkvoorschriften is een formeel besluit dat open staat voor bezwaar en/of beroep.	Vergunningverlening	26	Afhandeling juridische zaken
De vaststelling van een omgevingsprogramma en de vaststelling van wijzigingen in omgevingsplan of -verordening zijn formele besluiten die open staan voor bezwaar en/ of beroep (voor een programma betreft dat alleen de direct bindende onderdelen).	Beleid en architectuur	27	Behandelen bezwaar
Uit de oriëntatiefase kan blijken dat een voorgenomen activiteit gemeld moet worden.	Oriënteren	81	Melden activiteit
De ingediende melding wordt door het bevoegd gezag in behandeling genomen.	Melden activiteit	82	Vergunningverlening
Uit de oriëntatiefase kan blijken dat een vergunning/ontheffing aangevraagd moet worden.	Oriënteren	83	Indienen aanvraag vergunning
De ingediende vergunningaanvraag wordt door het bevoegde gezag in behandeling genomen.	Indienen aanvraag vergunning	84	Vergunningverlening
Verwerken van ingediende zienswijzen is deel van het beleids en regelgevingsproces.	Indienen zienswijze	85	Beleid en architectuur
Verwerken van zienswijzen is deel van de uitgebreide procedure bij de behandeling van vergunningaanvragen.	Indienen zienswijze	86	Vergunningverlening
Een door een ingediend bezwaar wordt door het bevoegd gezag behandeld.	Indienen bezwaar	87	Behandelen bezwaar
Een beroepszaak tegen een genomen besluit behoeft verweer van het bevoegd gezag.	Aantekenen beroep	88	Verweren in beroep
Een melding incident of handhavingsverzoek wordt behandeld door het bevoegd gezag.	Indienen incidentmelding / handhavingsverzoek	89	Handhaving
Ingediende terugmeldingen worden behandeld door het bevoegd gezag.	Indienen terugmelding	90	Gegevensmanagement

Toelichting bij de bedrijfsfuncties en -processen Omgevingswet[bewerken]

De hier beschreven en uitgewerkte bedrijfsprocessen zijn bedoeld voor waterschappen om als referentie te gebruiken bij het inrichten van de eigen processen. Het advies is om vooral de indeling van processen die hieronder is beschreven over te nemen; die is in 2017 interbestuurlijk afgestemd binnen het project 'Uitvoering Informatievoorziening Omgevingswet – Interbestuurlijk' (UIVO-I)'. bij samenwerking is het belangrijk elkaars processen te begrijpen en in gelijke termen te spreken.

Bij het modelleren is vooral de hoofdstroom weergegeven. Afwijkende stromen zoals het voortijdig beëindigen van proces op verzoek van de aanvrager zijn over het algemeen niet weergegeven. We benadrukken hier dat niet het procesmodel leidend moet zijn maar de onderhanden casus. Processtappen versnellen, herhalen, parallel uitvoeren of overslaan is toegestaan en zelfs aanbevolen als dat de onderhanden casus en de ‘klant’ verder helpt; deze alternatieve paden zijn omwille van de overzichtelijkheid in de procesdiagrammen niet weergegeven. Kennis van de ‘formele’ procesgang is onontbeerlijk om verantwoord te kunnen afwijken.

De diagrammen zijn gemodelleerd volgens de ArchiMate-standaard voor architectuurmodellen. Wie daarmee niet bekend is, kan de icoontjes en verschillen in vormen en lijnstijlen gewoon negeren. Wat resteert is een eenvoudig blokjes-en-lijntjesmodel dat de volgordelijkheid van activiteiten weergeeft in ‘zwembanen’; de kleuren van de vormen dienen enkel ter visuele ondersteuning.

Handreikingen en achtergrondinformatie[bewerken]

Op TROWA Handreiking Waterschapsverordening vind je in de volgende hoofdstukken handreikingen en achtergrondinformatie m.b.t. de organisatielaag binnen het thema Omgevingswet:

hoofdstuk 1.10 Begrippen clusteren
hoofdstuk 1.5 Activiteiten
hoofdstuk 1.7 Juridische regels activiteitgericht
hoofdstuk 1.8 Toepasbare regels
hoofdstuk 1.7 Juridische regels - Algemeen
Aangepast Bijspijkerboekje juridische basiskennis Omgevingswet